Werkgever aansprakelijk voor schade wegens long covid?
In maart 2020 werden in ons land de eerste covid-19-besmettingen gemeld. De coronapandemie had Nederland officieel bereikt. Ruim twee jaar later lijden veel Nederlanders aan de gevolgen van long covid. Enkele weken geleden werd bekend dat een aantal van hen hun werkgever aansprakelijk probeert te stellen voor de gevolgen van coronabesmetting op het werk. Deze werknemers waren werkzaam in de zorg of op een andere plek waar thuiswerken niet mogelijk was. Zij proberen de emotionele en financiële schade door long covid te verhalen op hun werkgever.
Doorbetaling bij ziekte, hoe zit het ook alweer?De eerste twee jaar van ziekte is de werkgever verplicht om minimaal 70% van het laatst betaalde brutoloon te betalen. Dit staat zo in de wet. De meeste organisaties in Nederland betalen in het eerste jaar 100% van het laatst betaalde brutoloon. Dit volgt vaak uit een verplicht gestelde cao, maar kan ook door de werkgever worden opgenomen in een arbeidsovereenkomst of een personeelshandboek. In het eerste jaar van ziekte heeft de zieke werknemer minimaal recht op het minimumloon, ook als dit meer is dan 70% van het laatst betaalde brutoloon. In het tweede ziektejaar mag het loon lager zijn dan het minimumloon. Na twee jaar ziekte heeft de werknemer in principe geen recht meer op loondoorbetaling. Daarnaast mag de werkgever de arbeidsovereenkomst met de zieke werknemer opzeggen. Financiële schade ligt dan op de loer. |
Longcovidpatiënten na twee jaar nog steeds arbeidsongeschikt
De gevolgen van besmetting met het coronavirus zijn per persoon verschillend. Een kleine groep van hen heeft na een lange tijd nog steeds last van ernstige klachten. Dit zijn de longcovidpatiënten. Ondanks dat zij al een tijd geleden besmet zijn geraakt met het coronavirus, ondervinden zij nog steeds klachten. Zij zijn nog steeds niet in staat om hun normale werkzaamheden te verrichten. Zij hebben last van vermoeidheid, kortademigheid en longproblemen. Na twee jaar ziekte vervalt de loondoorbetalingsplicht en mag de werkgever de arbeidsovereenkomst met de werknemer opzeggen. Dit kan pijnlijke situaties opleveren aangezien velen van hen besmet zijn geraakt op de werkvloer.
Besmetting op de werkvloer
De eerste stap voor de werknemer is om te bewijzen dat de coronabesmetting op de werkvloer heeft plaatsgevonden. Dit is niet eenvoudig. Besmetting met het coronavirus kan namelijk overal plaatsvinden en is achteraf moeilijk te traceren. Zelfs wanneer de werknemer aantoont dat er op de werkvloer een corona-uitbraak heeft plaatsgevonden en dat meerdere collega’s op dat moment besmet zijn geraakt, is dit nog geen waterdicht bewijs. Het is nog afwachten hoe rechters hierover zullen oordelen. Het bewijsprobleem speelt ook bij andere beroepsziektes. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een werknemer die een aantal jaar geleden RSI heeft opgelopen en hier nog steeds last van ondervindt of een werknemer die kanker heeft opgelopen, potentieel na blootstelling aan asbest op de werkvloer. In dergelijke gevallen gebruikt de rechter vaak de zogenoemde omkeringsregel: als een werknemer tijdens zijn werk is blootgesteld aan omstandigheden die voor de gezondheid van de werknemer schadelijk zouden kunnen zijn en die potentieel hebben geleid tot de gezondheidsproblemen van de werknemer, dan neemt de rechter het causaal verband tussen beiden aan.
Zorgplicht van de werkgever
De werkgever heeft een zorgplicht ten opzichte van alle werknemers. Dit volgt uit de Arbeidsomstandighedenwet en uit artikel 7:658 BW. Dit betekent dat de werkgever zal moeten bewijzen dat hij er alles aan heeft gedaan om een voldoende veilige werkomgeving te creëren waarin hij coronabesmettingen zo veel mogelijk is tegengegaan. Er kan van werkgevers niet verwacht worden dat zij besmettingen met het coronavirus volledig zijn tegengegaan. Vooral aan het begin van de coronacrisis waren er minder beschermmiddelen zoals mondkapjes voorhanden. Het was ook nog niet overal normaal om mondkapjes te dragen tijdens het werk. Bovendien was er nog veel minder kennis over het coronavirus dan nu. Toch zal de werkgever moeten aantonen welke maatregelen hij heeft genomen. Als het bijvoorbeeld niet mogelijk was om te allen tijden 1,5 meter afstand te bewaren op de werkvloer, zal de werkgever moeten aantonen welke andere regels hij toen heeft geïmplementeerd. Bijvoorbeeld het dragen van handschoenen, het overdreven wassen van de handen of het inzetten van minder werknemers tijdens een dienst.
Omstandigheden van het geval
Bij de vraag of de werkgever aansprakelijk gesteld kan worden voor de gevolgen van long covid, moet altijd worden gekeken naar alle omstandigheden van het geval. Een zorgmedewerker die de opdracht kreeg een coronapatiënt te verzorgen zonder dat zij beschermende kleding droeg, zal eerder succes hebben bij de rechter Dit is misschien anders bij een werknemer die stelt covid-19 te hebben opgelopen tijdens een bedrijfsborrel.
De schade berekenen door long covid
Mocht er worden geoordeeld dat de werkgever inderdaad zijn zorgplicht heeft geschonden, dan is hij in beginsel aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitvoering van zijn werkzaamheden heeft geleden door long covid. Het is niet eenvoudig om deze schade te berekenen. Denk hierbij aan inkomensverlies maar bijvoorbeeld ook aan de kosten voor huishoudelijke hulp.
Werkgeversaansprakelijkheid wegens long covid nog niet in kannen en kruiken
Het is nog moeilijk te voorspellen hoe rechters zullen reageren op de claims rondom long covid. Het zal niet makkelijk zijn om aan te tonen dat een werknemer op de werkvloer met het coronavirus is besmet. Of de rechter gebruik zal maken van de arbeidsrechtelijke omkeringsregel zoals bij andere beroepsziekten is nog maar de vraag. De werkgever moet zich verweren door aan te tonen dat hij wel aan de zorgplicht heeft voldaan. Verwacht wordt dat het aantal claims van werknemers die hun werknemer aansprakelijk stellen voor de gevolgen van long covid de komende maanden flink zullen toenemen.
