Recente wijzigingen

Op 21 augustus zijn de halfjaarlijkse aanpassingen in de Lijst met wettelijke grenswaarden in werking getreden. Er zijn 19 stoffen nieuw op de lijst geplaatst en van 9 stoffen, waaronder koolmonoxide, is de grenswaarde scherper gesteld. Deze lijst staat in paragraaf A van Bijlage XIII van de Arboregeling en is gebaseerd op Europese regelgeving.

Vanaf 25 mei 2018 is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing in Nederland en is de ‘oude’ Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) vervangen. De AVG is geen onderdeel van de Arbowet, maar wel een belangrijke wet waar iedereen – in Arboland en daarbuiten – mee te maken krijgt. Wat is er veranderd? En waar moet je op letten?

De ondernemingsraad (OR) krijgt binnen de nieuwe Arbowet een aanzienlijk grotere rol toebedeeld. Welke rechten dit precies zijn en waar u als werkgever op moet letten, vindt u hier op een rijtje. 

Op 1 juli is de gewijzigde Arbeidsomstandighedenwet in werking getreden, samen met een wijziging van het Arbeidsomstandighedenbesluit waarmee de second opinion en de klachtenprocedure van de bedrijfsarts van kracht wordt. De wijzigingen versterken de betrokkenheid van de werkgevers en werknemers bij de arbodienstverlening, de preventie in het bedrijf moet meer aandacht krijgen en werknemers krijgen rechtstreeks toegang tot de bedrijfsarts. Ook komt er een recht op een second opinion van een andere bedrijfsarts.

De certificatieschema’s voor deskundig asbestverwijderaar (DAV 1 en 2) en voor deskundig toezichthouder asbestverwijdering (DTA) zijn ingrijpend aangepast en samengevoegd in een nieuw certificatieschema. De leerling deskundig asbestverwijderaar is vervallen. Daarvoor in de plaats zijn er nu twee wettelijke certificatieregelingen voor de deskundig asbestverwijderaar niveau 1 en niveau 2.

In een verzamelbesluit dat op 1 januari 2017 van kracht geworden is, worden diverse technische wijzigingen doorgevoerd. De wijzigingen hebben betrekking op deskundigen bij arbodiensten, de risicio-inventarisatie en -evaluatie rond optische straling, geluid, duikarbeid, hijs- en hefgereedschap, ladders en trappen en verplichtingen van zelfstandigen en meewerkende werkgevers. 

Het Arbeidsomstandighedenbesluit is uitgebreid met regels voor de veiligheid en gezondheid bij offshore olie- en gasactiviteiten. Met nieuwe veiligheids- en gezondheidsvoorschriften bij offshore- en gasactiviteiten wordt de EU-richtlijn 2013/30/EU doorgevoerd die is opgesteld naar aanleiding van het zeer ernstige ongeluk dat zich in 2010 in de Golf van Mexico voordeed bij een boring naar olie.

De Tweede Kamer heeft in september ingestemd met wijzigingen over arbogerelateerde zorg. De gewijzigde Arbowet zal waarschijnlijk in juli 2017 van kracht worden.

Met ingang van 1 juli 2016 zijn nieuwe regels en grenswaarden ter bescherming van werknemers tegen de schadelijke werking van elektromagnetische velden van kracht geworden in het Arbeidsomstandighedenbesluit. Daarmee is richtlijn 2013/35/EU geïmplementeerd.

De certificatie-eisen voor bedrijven die conventionele explosieven opsporen, zijn op grond van een evaluatie aangepast aan de stand der techniek. Dit betreft bijlage XII van de Arbeidsomstandighedenregeling.

Op 8 juli is het Besluit risico zware ongevallen 2015 van kracht geworden. Het besluit is een gevolg van de SEVESO III-richtlijn. De regeling die hoort bij Brzo2015 wordt naar verwachting in 2016 vastgesteld. Het Besluit risico’s zware ongevallen 2015 (Brzo 2015) vervangt het daarvoor bestaande Brzo 1999.

Met de implementatie van de richtlijn 2014/27/EU zijn diverse Europese richtlijnen aangepast aan de Europese verordening 1272/2008, betreffende de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels. De wijzigingen zijn op 17 juli 2015 in werking getreden en werken op diverse onderdelen in de arbeidsomstandighedenregelgeving door.

Met ingang van 1 oktober is de Arbeidsomstandighedenregeling op drie punten gewijzigd.

De NEN-norm 3011:2015, die de eisen voor veiligheidskleuren en -tekens in de werkomgeving en in openbare ruimtes regelt, is gewijzigd per 1 maart 2015.

Zowel de 'Richtlijn voor strafvordering Arbeidsomstandighedenwet' en de 'Aanwijzing handhaving Arbeidsomstandighedenwet' zijn aangepast aan de Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving, die op 1 januari 2013 van kracht werd.  Deze wijzigingen richten zich tot het openbaar ministerie en zijn leidend bij de vervolging van genoemde strafrechtelijke overtredingen.

De wijzigingsregeling voert diverse aanvullingen, correcties en updates door op het vlak van certificatie- en keuringsvoorschriften in de Arbeidsomstandighedenregeling, en de Warenwetregelingen containers, drukapparatuur, explosieveilig materiaal, liften, machines en de persoonlijke beschermingsmiddelen is gewijzigd.  Daarnaast worden in de Regeling stralingsbescherming werknemers 2014 de administratieve kosten voor de afgifte van het stralingspaspoort aangepast aan de prijsindexatie. Deze wijzigingen gaan in per 1 januari 2015. 

Bij actualisatie van de arbeidsomstandighedenregeling is geconcludeerd dat het vaststellen van een grenswaarde voor azijnzuur, calciumdihydroxide, picrinezuur en kresol primair aan de overheid is en dat deze stoffen alsnog in bijlage XIII vermeld horen te worden (als wettelijke grenswaarde).

Elk half jaar laat SZW de lijsten publiceren van kankerverwekkend stoffen en processen en mutagene of voor de voortplanting schadelijke stoffen (reprotoxische stoffen).  In de nieuwe publicatie van 1 juli zijn geen wijzigingen doorgevoerd ten opzichte van de reeds bestaande lijsten.

Per 1 april 2014 zijn de Aanwijzing handhaving Arbeidsomstandighedenwet en de Richtlijn voor strafvordering Arbeidsomstandighedenwet in werking getreden. De aanwijzing stelt regels voor de vervolging door het Openbaar Ministerie van verdachten die de strafrechtelijke bepalingen van de Arbeidsomstandighedenwet hebben overtreden. De richtlijn bevat het transactie- en rekwireerbeleid voor de strafrechtelijk te handhaven overtredingen van de Arbeidsomstandighedenwet, waaronder een aantal BRZO-feiten. De richtlijn is gewijzigd mede naar aanleiding van de inwerkingtreding van de Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving op 1 januari 2013.

Als een buitenlandse dienstverrichter werkzaamheden wil uitoefenen in een beroep waarvoor een persoonscertificatieplicht geldt, moet hij voldoende gekwalificeerd zijn. De regelgeving schrijft voor op welke wijze een buitenlandse dienstverrichter zijn vakbekwaamheid kan aantonen. Daarbij was onvoldoende duidelijk aangegeven hoe lang zijn certificaat van vakbekwaamheid vervolgens geldig was. Evenmin was duidelijk of dit certificaat van vakbekwaamheid ingetrokken kon worden. Vanaf 1 januari 2014 is dat opgelost.

Naast de ambtenaren van de Inspectie SZW worden ook de ambtenaren van de Inspectie Leefomgeving en Transport belast met het toezicht op de naleving van de Arbeidsomstandighedenwet op binnenvaartschepen. De Aanwijzingsregeling toezichthoudende ambtenaren is op dit punt met ingang van 19 november 2013 gewijzigd.  

Werkgevers gaan scholing voor leden van de ondernemingsraad rechtstreeks vergoeden. Naast deze verandering in het financieringssysteem zijn er nog enkele kleine wijzigingen in de Wet op de ondernemingsraden (WOR). Het betreft conflictbemiddeling, certificering en medezeggenschap in internationale concerns.

Per 1 augustus is de Arbeidsomstandighedenregeling gewijzigd. Het betreft de eisen aan het dienstverband van de kerndeskundigen arbodient. Deze is per 1 augustus weer terug op het oorspronkelijke niveau.   

Aan de beleidsregel boeteoplegging Arbeidsomstandighedenwetgeving zijn  per 1 juli een aantal overtredingen toegevoegd en andere aanpassingen doorgevoerd. Voor  overtreding van de  taaleis voor gecertificeerde, die per 1 juli is uitgebreid, is een nieuwe bestuurlijke boete ingevoerd. Nieuwe zware overtredingen zijn toegevoegd voor elektrotechnische werkzaamheden, werkzaamheden aan installaties onder hoogspanning en aan explosiegevaarlijke installaties, als werkzaamheden worden uitgevoerd zonder voldoende beveiliging. Datzelfde geldt voor het onvoldoende voorkomen van valgevaar (artikel 3.16 Arbeidsomstandighedenbesluit). De zware overtreding van artikel 4.7 wordt aan een ander artikellid gekoppeld. Tot slot wordt de werknemersboete voor artikel 4.18 geschrapt.

Overtredingen van arbeidswetten worden per 1 januari 2013 anders bestraft. Voor bijna alle overtredingen zal voortaan een bestuurlijke boete worden opgelegd en de nieuwe boetes zijn over het algemeen tweemaal zo hoog als in het verleden. Bij recidive zal de boete verdubbelen of verdrievoudigen. Daarnaast wordt de last onder bestuursdwang algemeen inzetbaar en kan het werk bij herhaling van een overtreding preventief worden stilgelegd.

Met ingang van 1 juli 2012 zijn werkgevers verplicht om een aantal meldingen elektronisch aan te geven bij de Inspectie SZW. Het geldt ook voor het aanvragen van ontheffingen. Enige uitzondering op de digitalisering is het melden van dodelijke ongevallen.

In het Arbobesluit is op 1 juli 2012 de verplichting vervallen om een apart werkplan op te stellen voordat professioneel vuurwerk wordt geïnstalleerd of afgestoken. De maximale verkoophoeveelheid gaat van tien naar 25 kilo.